Handhaving, waar mag u wel of niet op rekenen

Handhaven is controleren of mensen en bedrijven zich aan bepaalde regels houden. Als iemand die regels overtreedt, dan kan de overheid ingrijpen. Dat ingrijpen heet een sanctie, bijvoorbeeld een boete of het herstellen van de oude situatie.

Het beeld dat mensen hebben bij handhaving is heel verschillend. Veel is onduidelijk of niet goed bekend. Vragen die leven zijn:

• Wanneer wordt er gehandhaafd?
• Wat is het verschil tussen strafrechtelijke- en bestuursrechtelijke handhaving?
• Wie handhaaft er dan (politie of Boa bijvoorbeeld)?
• Hoe kan ik als burger vragen om te handhaven?
• Wat kan ik zelf doen om handhaving (beter) mogelijk te maken?

Allemaal aspecten die relevant zijn als het gaat om handhaving.

Er zijn daarnaast ook medewerkers die toezicht en handhaving uitvoeren op een speciaal vakgebied, zoals bijvoorbeeld de inspecteur van bouw- en woningtoezicht en de milieu-inspecteur die bedrijven controleert (meestal niet direct herkenbaar aan hun kleding). Omdat er in de praktijk vaak raakvlakken zijn, wordt er op diverse gebieden veel samengewerkt. 

Daarnaast wordt er door deze medewerkers voortdurend samengewerkt met andere partners, zoals politie en brandweer, maar ook met de provincie, het waterschap en bijvoorbeeld de arbeidsinspectie.

Toezichthouders zijn er in twee verschillende soorten: zij die een opsporingsbevoegdheid hebben (opsporingsambtenaar) en zij dit niet hebben.

Een toezichthouder kan bestuursrechtelijk optreden bij een overtreding (bijvoorbeeld het stilleggen van werkzaamheden of een dwangsom opleggen). Een opsporingsambtenaar kan daarnaast ook nog strafrechtelijk optreden (proces verbaal opmaken).

In het bestuursrecht bestaan er herstelsancties en bestraffende sancties. 

• Herstelsancties zijn bijvoorbeeld bestuursdwang (iets herstellen) en de last onder dwangsom (een verplichting tot betalen van een bedrag als een overtreding niet ongedaan wordt gemaakt).
• Bestraffende sancties zijn bestuurlijke boetes.

In het strafrecht is bijna altijd sprake van bestraffende sancties. Handhaving is dan meer gericht op bestrijding dan op naleving. Het gaat hierbij om opsporing, vervolging en berechting door politie, openbaar ministerie en de rechterlijke macht.

Een buitengewoon opsporingsambtenaar (boa) is een ambtenaar met een specifieke opsporingsbevoegdheid. Dat houdt onder andere in dat hij/zij mag onderzoeken of er bepaalde strafbare feiten zijn gepleegd. Daarnaast mogen boa's:

• verdachten aanhouden;
• iemands identiteit controleren;
• processen-verbaal opmaken;
• boetes uitschrijven. 

Heterdaad-feit
Bij het bekeuren voor een overtreding is het van belang dat er sprake is van een zogenaamde heterdaad-feit. Boa’s moeten zélf hebben geconstateerd dat er sprake is van een overtreding. Foto’s, video- of camerabeelden kunnen daarbij ondersteunend zijn.

Leefbaarheid
Onze Reimerswaalse Boa’s waken met name ook op de leefbaarheid in onze gemeente. Zij ondernemen actie op de Fixi-meldingen (de meldingen-app van de gemeente) die door belanghebbenden worden gedaan. Denkt u daarbij aan meldingen over parkeeroverlast, hondenpoepoverlast, afvaldumpingen, jeugdoverlast etc.

Verschil met politie
Een politieagent heeft een algemene opsporingsbevoegdheid en mag álle strafbare feiten opsporen. Een Boa heeft meestal een beperkte opsporingsbevoegdheid die afhangt van zijn functie en taak. De Boa heeft een specifieke, afgebakende taak waarvoor hij/zij kan worden opgeleid. Onze Boa’s hebben ook politiebevoegdheden, zoals fouillering en het gebruik maken van het geweldsmiddel handboeien.

Hoewel zowel Boa als politie een eigen zelfstandige onderzoeksplicht hebben in het kader van de opsporing, heeft u als meldende burger wel een belangrijke rol om eventuele handhaving beter mogelijk te maken. Bij het doen van een melding is het belangrijk om:

• Een beschrijving te geven van wat de overtreding volgens u precies inhoudt.
• Een goede beschrijving te geven van de locatie waar de overtreding precies plaatsvindt.
• Een beschrijving te geven van wie er overtreedt (persoon, bedrijf, groep).
• Aan te geven wanneer er sprake is van de overtreding(en) (tijden, frequentie).
• Als dat mogelijk is, foto’s te maken van de geconstateerde overtreding(en).
• Mits relevant, gegevens van eventuele getuigen die uw melding kunnen ondersteunen in te vullen.

Zowel politie (Officier van Justitie) als Openbaar Ministerie hebben de mogelijkheid van seponeren van een aangifte van een strafbaar feit. Dat is de bevoegdheid om een verdachte toch niet te vervolgen. Dat gebeurt in gevallen waarin er óf geen prioriteit aan de strafzaak wordt gegeven óf wanneer het bewijs van de strafzaak niet sluitend kan worden geleverd.

Ziet u iets buiten dat niet in orde is? Meld het dan bij de gemeente via www.fixi.nl.

Wanneer u een melding via Fixi doet komt deze binnen bij de Boa’s. Zij beoordelen de melding (is de melding al bekend of is een andere instantie bevoegd). 

De Boa’s gaan met uw melding aan de slag en koppelen naar u terug wat er met uw melding gebeurt.